Kur’an’ın doğru anlaşılmasına ve yaşama katılmasına yönelik söylem ve yazılar da kıyamete kadar bitmeyecektir. Yazılanların ve anlatılanların çokluğu bizi aldatmasın. Onların her biri nurun evresinde dönüp varlık bulmaya çalışan pervanelerdir. Bu İslam’ın bilinmezliği ve bilgisinin çokluğundan değildir. Kur’an ve İslam adına yazı ve anlatım kalabalıklarını bir kenara bırakıp, Kur’an ve Sünnet’in kaynaklarını okumak, düşünmek, anlamaya çalışmak ve yaşamaya çalışmak öncelikli olmalıdır. İnsanların düşünsel sorunları ve anlayış farklılıkları İslam’ın kendisi değildir. İslam’ın kendisi Kur’an ve Sünnet’tir. İslam’ın temsilcisi Kur’an ve Sünnet’tir.

   Orta Dünya’nın insanı Allah’ın kendisine verdiği aklı, özgürlüğü ve imkanları insanın dünyada yaratılış görevi ve dünyada hak olanların şahitleri olmak sorumluluklarını yerine getirmek için kullanmalıdır. Orta Dünya’nın insanı batıya doğuya, kuzeye güneye koşuşturmayı bırakıp, tekrar Kur’an’a yönelerek Allah’a teslim olmalıdır. Allah’a yönelmesi hem ibadettir ve bağışlanma istemesidir hem de görev ve sorumluluk bilincinin, isteğinin farkına varmasıdır.

Durusul Kur’an tefsir değildir

Tefsir Kur’an’ın bazı insanlar tarafından daha iyi anlaşılan ve bilinen bölümlerinin daha az bilen insanlara açıklanmasıdır. Tefsir açıklamasında dil, konu veya rivayetler açısından daha çok açıklamalar yapılmaktadır. Derlememde tefsirlerden faydalanmakla birlikte anlatımımda tefsirlerin belirli kuralları içinde kendini sabitlemek  istemedim. Bazı kelimelerin anlamlarını özel olarak vermekle birlikte dil tartışmalarına, konu konu anlatımlara, rivayetlerin derlenip karşılaştırma değerlendirmesine girmedim.

Kur’an’ı konu konu anlatım yerine ayet ayet anlatmayı tercih ettim. Kur’an’ı bir bütün olarak anlamada ayet ayet anlatımın daha iyi olacağını düşündüm. Bu nedenle Kur’an’ın mevcut düzenini olduğu gibi takip ettim. Kur’an’ın anlaşılmaz yönleri olduğunu ve anlaşılır hale getirmek için anlatmalıyım diye düşünmedim. Kur’an kendi ifadesiyle apaçıktır.  

Ebu’l-Kāsım Musnidu’d-dunya Suleyman bin Ahmed bin

Eyyub bin Mutayr el-Lahmi eş-Şami et-Taberani hicri 260’ın Safer ayında Akka’da doğdu.

Zamanının hadis hafızı Taberani, el-Mu’cemu’s-Sağir adlı elinizdeki eserde, alfabetik olarak sıraladığı 1161 hocasının rivayetlerinden birer veya ikişer örnek kaydetmiştir. Eserde 1198 hadis yer almaktadır.

 Çok sayıda esere sahip olması onun engin ilmini gösterir.

Taberani hadis toplama uğrunda otuz yıl hasır üzerinde yatmaya katlanarak ilmi seyahatler yaptığını söylemiştir.

 Zehebi, onun ‘Müsnedu’d-Dünya’ olduğunu söylerken, Suyuti: “O, Müsnedu’d-Dünya ve hadis ilminin kahraman süvarilerinden biridir” der.

Zehebi, el-İber’de: “…O, doğru sözlüydü, engin bir ilme sahipti. Hadislerin illetlerini, ravilerini ve bablarını bilirdi. Birçok esere sahiptir…” der.

Taberani zamanının hadis hafızı diye nitelenmiş, hadis, ensab ve tarih bilgisiyle döneminin en önde gelen âlimlerinden olmuştur.

Hicri 360’ın Zilkade ayında vefat etmiştir.

Taberani’nin hadis, tefsir ve tarih alanında 107 eseri vardır. En önemli eserleri şunlardır: el-Mu’cemu’l-Kebir, el-Mu’cemu’l-Evsat, el-Mu’cemu’s-Sağir.

                 Hadis hâfızı ve fakih.

      Soyu Kusay’da Hz. Peygamber’in soyu ile birleşen Humeydî Mekkî nisbesiyle de anılır. Fudayl b. İyâz, Derâverdî, Velîd b. Müslim, Vekî‘ b. Cerrâh, Süfyân b. Uyeyne gibi âlimlerden hadis, İmam Şâfiî’den fıkıh tahsil etti. Kendisinden Buhârî, Zühlî, Ebû Zür‘a er-Râzî, Hanbel b. İshak, Fesevî, Ebû Hâtim Muhammed b. İdrîs er-Râzî gibi âlimler rivayette bulundular. Süfyân b. Uyeyne’den on dokuz yıl boyunca hiç ayrılmayıp kendisinden hadis rivayet ettiği için onun hadislerini en iyi bilenlerden biridir. Bu durumu dikkate alan  İbn Hayr el-İşbilî, Humeydî’nin el-Müsned’ini “Müsnedü’l-Humeydî an Süfyân b. Uyeyne” şeklinde kaydetmiştir (Fehrese, s. 144).

      Mekke ve Mısır’da İmam Şâfiî ile uzun süre birlikte olan Humeydî Şâfiî’nin ölümünden sonra Mısır’dan Mekke’ye döndü ve burada on beş yıl fetva verip hadis okuttu. Humeydî Rebîülevvel 219’da (Mart 834) Mekke’de vefat etti; bu tarih bazı kaynaklarda 220 (835) olarak da zikredilir.

       İshak b. Râhûye, Ahmed b. Hanbel ve Buhârî’nin “imam” dediği, diğer cerh ve ta‘dîl âlimlerinin de hüccet, hâfız ve sika diye andığı Humeydî’nin rivayetleri İbn Mâce’nin es-Sünen’i dışındaki Kütüb-i Sitte’de yer almıştır.

      Sahabe müsnedi olarak tertib olunan bu eserde Ebu Bekr Es-Sıddık (r.a.) ile başlayan rivayetler 181 sahabeden alınan nakiller ile 1.337 Hadis-i Şerif mevcuttur.

Ebu Dâvûd Süleyman bin Dâvûd el-Cârûd et-Tayâlisî hicrî 133 yılında doğdu, hicri 204 yılında Basra’da vefat etti. Cenaze namazı Basra Valisi Yahyâ bin Abdullah tarafından kıldırıldı. Tayâlisî “ilim dağı” olarak nitelenmiş, hâfızasına çok güvendiği için genellikle ezberinden rivayette bulunmuştur. Hâfızasından otuz veya kırk bin hadis nakledebildiği kaynaklarda zikredilir.

Hadis konusunda yapılan çalışmaların en meşhurlarından birisi de, Ebu Davud et-Tayâlisî’nin Müsnedi’dir. Bu çalışma, en eski hadis eserlerindendir ve müsned türünün ilk örneğidir. Eser, sahabî râvilerinin adlarına göre tasnif edilmiştir. 292 sahabinin 2890 rivayeti vardır.

Aşere-i Mübeşşere’nin rivayetleri ile başlayan eserde, kadınların rivayet ettiği hadisler için de ayrı bir bölüm açılmıştır. Çalışmamızda hadisi nakleden râvînin hâl tercemesini verdik. Amacımız, sahabelerin kısa hâl tercemeleri eşliğinde okura hadisleri ulaştırmaktır.

Muhammed Fuad Abdülbaki'nin hazırladığı bu eser Sahihi Buhari ve Sahihi Müslim'in üzerinde ittifak ettiği 1986 hadisi şerifi ihtiva etmektedir. Abdullah Feyzi Kocaer türkçeye çevirmiş ve notlar ilave etmiştir.

Muhammed Fuad Abdülbaki'nin hazırladığı bu eser Sahihi Buhari ve Sahihi Müslim'in üzerinde ittifak ettiği 1986 hadisi şerifi ihtiva etmektedir. Abdullah Feyzi Kocaer türkçeye çevirmiş ve notlar ilave etmiştir.

         İmam Nevevî'nin yaşadığı dönemde İslâm Ümmeti büyük bir sıkıntı ve çalkantı içerisinde bulunuyordu. Bir taraftan Haçlı saldırıları, diğer taraftan Moğol istilası yüzünden İslâm coğrafyasında büyük bir sıkıntı yaşanmakta idi.  Bu sıkıntıların yanında halkın davranışlarında, dünya hayatına bel bağlama, âhiret hayatını ihmal gibi ahlaki yozlaşmalar ortaya çıkmıştı.

İmam Nevevî, insanlara âhireti hatırlatması, ahlaki olgunluğa eriştirmesi, kişiliklerini koruması gayesiyle hayat düsturları içeren bir hadis derlemesi yapmış, bazı konu başlıklarına ilgili ayetler de getirmiştir.

Çoğunu temel hadis kaynakları olarak kabul edilen altı hadis kitabından, büyük çoğunluğunu da Sahihi Buhari ve Sahihi Müslim'den seçtiği hadisleri bu eserde toplamış ve eserine, iyi kimselerin bahçeleri anlamına 'Riyâzü's-Sâlihîn' ismini vermiştir. Ahlaki olgunluğa eriştirmeyi hedefleyen bu eser, İslâm coğrafyasında büyük bir ilgi görmüştür.

Yazıldığı günden bu yana ilgiyle okunan eserin pek çok baskıları ve değişik dillere çevirileri yapılmıştır. 

         İmam Nevevî'nin yaşadığı dönemde İslâm Ümmeti büyük bir sıkıntı ve çalkantı içerisinde bulunuyordu. Bir taraftan Haçlı saldırıları, diğer taraftan Moğol istilası yüzünden İslâm coğrafyasında büyük bir sıkıntı yaşanmakta idi.  Bu sıkıntıların yanında halkın davranışlarında, dünya hayatına bel bağlama, âhiret hayatını ihmal gibi ahlaki yozlaşmalar ortaya çıkmıştı.

İmam Nevevî, insanlara âhireti hatırlatması, ahlaki olgunluğa eriştirmesi, kişiliklerini koruması gayesiyle hayat düsturları içeren bir hadis derlemesi yapmış, bazı konu başlıklarına ilgili ayetler de getirmiştir.

Çoğunu temel hadis kaynakları olarak kabul edilen altı hadis kitabından, büyük çoğunluğunu da Sahihi Buhari ve Sahihi Müslim'den seçtiği hadisleri bu eserde toplamış ve eserine, iyi kimselerin bahçeleri anlamına 'Riyâzü's-Sâlihîn' ismini vermiştir. Ahlaki olgunluğa eriştirmeyi hedefleyen bu eser, İslâm coğrafyasında büyük bir ilgi görmüştür.

Yazıldığı günden bu yana ilgiyle okunan eserin pek çok baskıları ve değişik dillere çevirileri yapılmıştır.